فیلمنامه خوب و خلاق نیاز اصلی فیلم کودک | ضرورت درجه‌بندی سنی فیلم‌های جشنواره

همشهری آنلاین: این روزها که سی‌وپنجمین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان در اصفهان برگزار می‌شود، طبیعی است که انتظار داشته باشیم شاهد جشنواره‌ای شاداب و جذاب و پر از کنجکاوی کودکانه باشیم، اما جشنواره سی‌وپنجم هنوز به این انتظار آنطور که باید و شاید جواب نداده است. هرچند دست‌اندرکاران جشنواره تمام تلاش خود را برای برگزاری خوب و منظم این رویداد به‌کار بسته‌اند، اما اشکال اصلی کار را باید در کیفیت فیلم‌های جشنواره جست‌وجو کرد که اغلب‌ خیلی از سی‌وپنج سال پیرتر و کهنه‌ترند. جشنواره فیلم کودک و نوجوان برای برخی فیلمسازان حاضر در این رویداد، بیش از اینکه فرصت ارتباط با مخاطب کودک باشد، اساسا فراهم شدن امکان ساخت فیلمی است که احتمالا در نبود این جشنواره هرگز امکان ساخت نمی‌یافت. درواقع چون راه یافتن به سینمای تجاری مسیر سختی دارد، برای برخی فیلمسازان، سینمای کودک راه‌ میانبری فرض می‌شود که شاید با گذر از آن به مقصد و مقصود مطلوب‌شان برسند.

فیلمنامه‌های بی‌معجزه
مشکل اصلی فیلم‌های کودک، همچون اغلب تولیدات سایر ژانرهای سینمای ایران، فیلمنامه است. عموما ایده‌هایی خام و بسیط که قابل بسط و گسترش نیستند، فکر اولیه فیلم‌های جشنواره کودک است. تصور این است که چون دنیای کودکان دنیای سادگی و صمیمیت است، هر چیز بدوی، خام و بی‌شکلی را می‌توان فیلم کودک جا زد. تصویر سادگی با سهل‌انگاری و کم‌کاری به‌دست نمی‌آید؛ اتفاقا شناخت، تبحر و تجربه می‌خواهد. تا فیلمنامه‌ فیلم‌های کودک این‌چنین کم‌مایه و شعاری و نابلد در داستان‌گویی‌ است، نباید انتظار زیادی از جشنواره داشت. تغییر باید در ذهن و نگاه فیلمنامه‌نویسان و کارگردانان به دنیای کودکان و نوجوانان و شیوه‌های داستان‌گویی رخ بدهد وگرنه جشنواره که معجزه نمی‌کند.

این فیلم‌ها را چه کسانی ببینند؟
مادر یکی از بچه‌های حاضر در جشنواره از نبود درجه‌بندی سنی در فیلم‌های جشنواره گله می‌کرد. می‌گفت فرزندش و سایر بچه‌ها از فرط ناراحتی از دیدن صحنه‌های فیلمی که به دیدنش رفته بودند، چشمان‌شان را می‌بستند و گوش‌هایشان را می‌گرفتند. قاعدتا درجه‌بندی سنی فیلم‌ها یکی از ابتدایی‌ترین و طبیعی‌ترین کارهایی است که باید در هر جشنواره فیلم کودکی انجام شود، اما چرا این کار در جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان انجام نشده؟ چون احتمالا تعداد زیادی از فیلم‌ها مناسب بچه‌ها نیستند و با اجرای درجه‌بندی سنی یا تعداد زیادی فیلم بلند و کوتاه از دایره فیلم‌های جشنواره حذف می‌شدند یا تعداد مخاطبان فیلم‌ها تقلیل می‌یافت که به‌طور ضمنی مناسب بودن فیلم‌ها برای جشنواره کودک زیر سؤال می‌رفت. چند فیلم جشنواره کودک امسال قبلا در جشنواره فجر سال گذشته هم نمایش داده شده‌ بودند و شاید اگر بخت اکران عمومی نصیب‌شان می‌شد، دیگر جایی در جشنواره کودک نداشتند.

جای خالی خلاقیت
جشنواره، همانطور که از نامش پیداست، محل شور و شوق است. وجد، سرور، شگفتی و جذابیت با نام جشنواره مترادف است. وقتی فکر و ایده نویی در کار نباشد، وقتی تکرار سوژه‌های شکست‌خورده به‌راحتی پذیرفته شود، وقتی دست‌اندرکاران جشنواره در انتخاب آثار نگاه خلاقانه نداشته باشند، نباید انتظار زیادی از جشنواره داشت. زحمت و هزینه و برنامه‌ریزی فقط وقتی جواب می‌گیرد که جشنواره لبریز از شور و شوق باشد. گمشده جشنواره سی‌وپنجم شور و شوق است؛ خلاقیت است. جشنواره به روح خلاق و دل‌های پرامید نیاز دارد تا به قله برسد.